काठमाडौँ, १० माघ पचास वर्षका लागि लक्ष्य गरेर लेख्ने साहित्यकार शङ्कर लामिछानेका रचनालाई युवामाझ लैजानुपर्ने इतिहासकार एवं साहित्यकारले बताउनुभएको छ ।  लामिछानेको ४३ औँ स्मृति दिवसका अवसरमा शङ्कर लामिछाने प्रतिष्ठानले आज यहाँ आयोजना गरेको ‘युवा हेराइमा शङ्कर’ कार्यक्रममा उहाँहरुले लामिछानेले ५० वर्षपछिका युवालाई लक्ष्य गरेर आफ्ना रचनामा प्रकाशन गर्नुभएकाले युवामाझ उहाँका रचना लैजानुपर्ने बताउनुभयो ।  कार्यक्रममा इतिहासकार प्रा डा सुरेन्द्र केसीले लामिछानेका कृतिलाई..

नारायणपुर, ६ माघ  दाङको राप्ती उपक्षेत्रीय अस्पताल राप्ती स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा रुपान्तरण हुने खबरले दङालीमाझ खुशी ल्यायो । घरआँगनमै गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा प्राप्त हुने र डाक्टर विषयको अध्ययन पनि जिल्लामै हुने भएपछि अब जिल्लाकै अनुहार फेरिन्छ भनेर उनीहरुमा आशा जागेको हो ।  लामो तयारी र कसरतपछि गत असोजमा राप्ती उपक्षेत्रीय अस्पतालले प्रतिष्ठानको स्वरुप धारणा गर्योन  । हस्तान्तरण भएको अहिले चार महिना नबित्दै..

जुम्ला, ६ माघ उमेरले ७२ वर्ष नाघेका चन्दननाथ नगरपालिका– २ आचार्यवडाका भाषाविद् रमानन्द आचार्य ‘खसिया आखर’ नेपाली भाषाको जुम्ली शब्दकोश लेख्दै हुनुहुन्छ ।  तत्कालीन जिल्ला विकास समितिको लगानी र भाषाविद् आचार्यसहित अन्य जुम्ली अगुवा नागरिकको पहलमा विसं २०६५ देखि जुम्लाको सिञ्जा उपत्यकाबाट उत्पत्ति भएको लोपोन्मुख ‘खसिया आखर’ नेपाली भाषाको जुम्ली शब्दकोश लेखन कार्य शुरु गरिएको हो ।  विसं १८४६ पूर्वको शक्तिशाली ‘खस’ राज्यको..

काठमाडौँ, ५ माघ  “हो,  उहाँ त्यसपछि कहिल्य फर्कनुभएन । हामीले कैयौं दिन र वर्षहरु बुवा फिर्ने आशमा वितायौं । तर उहाँको कुनै अत्तोपत्तो लागेन । नेपालको कानूनले १२ वर्ष लामो समय मानिस ज्युदो नभेटिए मृत सरह घोषणा गर्ने रहेछ ।” छोरा केशर वहादुर विष्टले मन भारी वनाएर भनिरहँदा उपस्थीत जनमानस चुपचाप सुनिरहेका थिए । चलचीत्रको कथा झै लाग्ने गरि नेपालको विकासे..

काठमाडौं, २ माघ दुईतिहाईकै ईतिहासको शक्तिशाली सरकारले सत्ता सम्हालेको १० महिना पूरा भएको छ  । जनताले पाँच वर्षे  ‘म्यान्डेट’ सुम्पेर पठाएको सरकार १० महिनामै अनेक किसीमको आरोपवाट मुक्त हुन सकेन् ।  आलोचनाको पहाड वोकेर सरकारका प्रधानमन्त्री र मन्त्री हिड्न वाध्य छन् ।  अस्थीर राजनीतिले मुलुकको विकास उतिसारो हुन नसक्दा स्थीर सरकारवाट विकास र समृद्धिको अपेक्षा हुनु स्वाभाविक पनि हो ।  सुखी जनता र..

नुवाकोट, ३० पुस  माघे संक्रान्तिको गोरु जुधाइ भन्नासाथ धेरैले सम्झने ठाउँ नुवाकोटको तारुका हो तर, तारुका मात्र नभई जिल्लामा गोरु जुधाइको क्षेत्र फैलँदै गएको छ । तारुकामा व्यवस्थित रुपमा गोरु जुधाउन थालेको पाँच वर्षपछि नुवाकोट र रसुवाको सीमा बेत्रावती (नुवाकोट पट्टिको भू–भाग) मा गोरु जुधाउन शुरु भएको थियो । तर, अहिले जिल्लामा पञ्चकन्या गाउँपालिकाको पञ्चकन्या, लिखु गाउँपालिकाको कट्टिछाप र शिवपुरी गाउँपालिकाको..

बेत्रावती, २७ पुस “धाम सुकाउनु भनेको पाप हो,” सयौं हस्ताक्षरको बीचमा कृष्ण दर्जीले उक्त वाक्य लेखेर बेत्रावती (उत्तरगया) जोगाउने अभियानमा ऐक्यबद्धता जनाउँदै सेतो कपडामा हस्ताक्षर गर्नुभयो ।  कल्पना दर्जीले पनि हस्ताक्षर गरेर अभियानमा समर्थन जनाउनुभयो । “यस्ता धरोहरलाई जोगाउन सबै एकजुट हुनुपर्छ” दर्जीले थप्नुभयो । पुसे औँंसीका दिन तीर्थयात्रीले भरिभराउ बेत्रावतीको तीन ठाउँमा चलाइएको अभियानमा हस्ताक्षर गर्नेहरुको भिडभाड थियो ।  नजिकै बन्न लागेको..

जाजरकोट, २३ पुस सासू र बुहारीबीच हुने द्वन्द्वलाई कम गर्न जिल्लाको नलगाड नगरपालिकाले सासू–बुहारी अन्तरक्रिया सञ्चालन गरेको छ ।  नगरपालिकाले प्रत्येक वडा, टोल पुगेर सासू, बुहारीलाई सँगैसँगै राखेर अन्तरक्रिया गर्दै आएको छ । गाउँभरिका सासू, बुहारीसँगै राखेर दैनिक अन्तरक्रियामार्फत आपसी समझदारी गर्दै भएका समस्यालाई खुलेर राख्नुका साथै एकले अर्कालाई राम्रोसँग बुझ्ने काम भएको नगरपालिकाले बताएको छ ।  नगरप्रमुख टेकबहादुर रावलले भन्नुभयो, “सासू, बुहारीको..

बागलुङ, २२ पुस  जनयुद्धका घाइते मनबहादुर घर्तीको खुट्टामा अहिले पनि गोलीका छर्रा छन् । गोली लागेको ठाउँ देखाउँदै ३३ वर्षीय घर्तीले उपचार खर्च नपाएको गुनासो गर्नुभयो ।  ताराखोला गाउँपालिका– ५ का घर्ती विसं २०६० तिर दाङमा भएको सशस्त्र भीडन्तमा घाइते हुनुभएको थियो । उपचारपछि हिँडडुल गर्न सक्ने भए पनि उहाँमा दुखाइको समस्या ठिक भएको छैन । “सामान्य अवस्थामा जस्तो हिँड्न सहज छैन”,..

काठमाडौँ, १९ पुस  बालकुमारीमा स्थापना हुने फोहर पानी प्रशोधन केन्द्रको शिलान्यासको तयारीको कुरा चलिरहेको थियो । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीबाट बिहिबार शिलान्यास हुने सो कार्यक्रमबारे बुधबार आफ्ना सचिवालयका कर्मचारीलाई निम्तोपत्र के कति पुग्यो भनेर खानेपानी तथा सरसफाइमन्त्री बीना मगरले सोध्दै गर्दा छोरा प्रणव दाहाल मन्त्रीको कुर्सी नजिकको बिजुलीको ‘प्लग’ चलाउन पुगे ।  कार्यकक्षमा रहेका एक आगन्तुकले “मन्त्रीज्यू, बाबुलाई करेन्ट लाग्ला...” भनेपछि मन्त्री..

हुम्ला, १८ पुस  सदरमुकाम सिमकोटमा नेपाल प्रहरीको बजार गस्तीले रातिको समयमा माइनसमा पुग्दासमेत सुरक्षा दिँदै आएको छ । हुम्ला सदरमुकाम सिमकोटको तापक्रम माइनस नौ डिग्रीमा पुगेको छ ।  आफ्नो जिम्मेवारी पूरा गर्दै चिसो नभनेर बाक्ला कपडा, टोपी, हाते पञ्जा, गलबन्दी भिरेर पनि सिमकोट बजारमा अनैतिक घटना हुन नदिन नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरी बलले दुई दुई घण्टाको अवधिमा सुरक्षा दिँदै आएको राति..

दमौली, १६ पुस तनहुँको भिमाद नगरपालिका–९ स्थित पाथर्दीमा घरबास सञ्चालनका लागि स्थानीयवासी जुटेका छन् । घरबासमार्फत् ग्रामीण पर्यटन प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यसहित यहाँका स्थानीय घरबास सञ्चालनका लागि जुटेका हुन् । यस ठाउँका १० घरमा फागुनभित्र घरबास सञ्चालन गर्ने लक्ष्य राखिएको स्थानीय शिवकुमार आलेले जानकारी दिनुभयो ।  घरबास सञ्चालनका लागि नगरपालिकाले स्थानीयवासीलाई तालीमको आयोजना समेत गरेको छ । आइतबारबाट शुरु भएको घरबास व्यवस्थापन तालीम..

फिदिम, १२ पुस  खानेपानीको अभाव रहेको पाँचथरको यासोकमा डिप बोरिङ प्रविधिबाट खानेपानी निकालिएको छ ।  कुम्मायक गाउँपालिका केन्द्रसमेत रहेको यासोक बजार छेउको उत्तिसे भन्ने स्थानबाट खानेपानी बिहीबारबाट निकाल्न थालिएको हो । सो क्षेत्रमा खानेपानी समस्या तत्कालीन रुपमा समाधान गर्ने उद्देश्यले प्रदेश नम्बर नं १ सरकारले विनियोजन गरेको रु एक करोड बजेटबाट कुम्मायक गाउँपालिका–४ उत्तिसे र वडा नं ५ निगालेमा डिप बोरिङ प्रविधिबाट..

बागलुङ, ११ पुस  ताराखोला गाउँपालिकाले सामाजिक विकृतिविरुद्ध अभियान थालेको छ ।  विकृति हटाएर सभ्य र न्यायपूर्ण समाज निर्माण गर्ने अभियानको उद्देश्य छ । सामाजिक विकृति नियन्त्रण तथा न्यूनीकरणको नीति गाउँसभाबाटै बनेको थियो । पहिलो चरणमा जनजागरणका कार्यक्रम सञ्चालन गरिने गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रकाश घर्तीले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “ व्यापक बहस र सबै पक्षको सुझाव लिएर कार्यविधि बनाउँछौँ ।” कार्यविधिलाई कानूनकै रुप दिएर..

दमौली, १० पुस तनहुँको व्यास नगरपालिका–१० बोटेटारका स्थानीय बोटे जातिको पेशा सङ्कटमा पर्दै गएको छ । नदीको पानीलाई जीविकोपार्जनको प्रमुख माध्यमका रूपमा प्रयोग गर्दै आएका बोटे जाति अहिले पेशा नै सङ्कटमा परेपछि रनभुल्ल अवस्थामा छ ।  समयको विकास क्रमअनुसार नदीमा पुल बनेपछि यो जातिले डुङ्गा चलाउने पेशाबाट अलग्गिनुप¥यो । सुन छान्ने काममा लाग्ने समय र त्यसबाट प्राप्त हुने प्रतिफलबीच निकै अन्तर पर्न..

काठमाडौँ, ९ पुस  जहाजबाट ओर्लेपछि आगमनतर्फ लम्किँदै गर्दा टर्मिनल छिर्ने ढोकैनेर ठूलो अक्षरमा ‘वेलकम टु नेपाल’ लेखिएको छ जसलाई नेपालको कला, संस्कृति झल्कने कागजको फ्रेमले सजाइएको छ । त्यसको ठीक पछाडी गरुडले नमस्ते गरेको मूर्ति देख्न सकिन्छ । सँगै चारवटा गाग्राको घडा राखेर सजाइएको छ । सन् २०२० को नेपाल भ्रमण वर्ष चिनाउनका लागि बनाइएको ‘सेल्फी प्वाइन्ट’ जुन विदेशी पाहुना (पर्यटक)..

गलेश्वर ८ पुस  रैथाने सीप र स्थानीय निर्माण सामग्रीको प्रयोग गरी बनाइने पराम्परागत नेपाली बाजाहरु लोप हुँदै गएपछि म्याग्दीको लोक संस्कृति सङ्कटमा पर्न थालेको छ ।  नयाँ पुस्ता पश्चिमा गीत सङ्गीतको प्रभावमा पर्नु र पुरानो पुस्ताले ज्ञान हस्तान्तरण गर्न नसक्नु जस्ता कारणले रैथाने सीप र स्थानीय निर्माण सामग्री प्रयोग गरी बनाइने मादल, मुरली, बाँसुरी, खैंजडी, डम्फू, मौरीबाजा, सारङ्गी, पियानोजस्ता बाजाहरु लोप हुँदै..

काठमाडौँ, ७ पुस द्वन्द्व प्रभावित महिलाको राष्ट्रिय भेलाले द्वन्द्वपीडितले न्याय नपाएको विषयमा अविलम्ब छानबिन प्रक्रिया शुरु गर्नुपर्नेलगायत १२ बँुदे घोषणापत्र जारी गरेको छ ।  मानवअधिकारका लागि महिला, एकल महिला समूहको आयोजनामा यही पुस ४ र ५ गते सम्पन्न भेलाले द्वन्द्वपीडितको परिभाषाभित्र यातनापीडित तथा यौनजन्य हिंसाका पीडितको परिभाषा गरिनुपर्नेमा पनि जोड दिएको छ ।  त्यसैगरी विस्तृत शान्ति सम्झौतापछि पनि द्वन्द्वकै प्रभावबाट पीडित भएका महिलाका..

दार्चुला, ६ पुस  सुदूरपश्चिम प्रदेशको सामाजिक विकास मन्त्रालयले सुदूरपश्चिम प्रदेशभर कुरीतिविरुद्ध स्थानीय धामीझाँक्री र पुरोहितलाई अभियानकर्मीका रुपमा अगाडि बढाउने भएको छ ।  सूदूरपश्चिम प्रदेशमा वर्षौँदेखि जारो गाडेर रहेको कुप्रथा तथा कुसंस्कार हटाउन उक्त मन्त्रालयले नौ वटै जिल्लामा पुगेर स्थानीय धामीझाँक्री र अन्तरक्रिया थालनी गरेको हो । लैङ्गिक हिंसाको वर्तमान अवस्था र न्यूनीकरणका लागि विद्यमान कानूनी प्रक्रियानबारे जानकारी गराउने र अहिलेसम्म चलिआएका अन्धविश्वास,..

चितवन, ५ पुस आपराधिक गतिविधिमा संलग्न भइ कैद सजाय भोग्दै आएका यहाँका कैदीले कारागारलाई घरेलु उद्योगजस्तै बनाएका छन् । लामो समय कैद भुक्तान गरिरहेका र पारिवारिक अवस्था कमजोर भएका अधिकांश कैदी हस्तकलाका सामग्री बनाउन व्यस्त देखिन्छन् ।  कारागारभित्र कैदीले बाँस काट्दै गरेका, डोरी तान्दै गरेका र मुढा बुन्दै गरेको देख्न सकिन्छ । यस्तै सिलाइकटाइ, सुनचाँदीको गहना, झोला र टोपी निर्माण तथा बत्ती..

बलेवा, ४ पुस दान र चन्दाकै भरमा करोडौँ रुपैयाँका संरचना बनाउने निकै कठिन काम हो । बागलुङको कुँडुले फेदीमा भने सहयोगकै भरमा झण्डै रु छ करोडको लागतमा संरचना बन्दै छ । कुडुलेफेदीमा निर्माण गर्न लागिएको भूमिगत शालिग्राम सङ्ग्राहलय दानकै भरमा निर्माण सम्पन्न हुने चरणमा छ ।  ऋषि प्रपन्नाचार्यको पहलमा निर्माण थालिएको शालिग्राम सङ्ग्राहलयको काम जोगीले कमण्डल थापेकै भरमा निर्माण भइरहेको छ ।..

सियोल, ३ पुस  दक्षिण कोरियाको राजधानी सियोलको एक औषधि उत्पादक कम्पनीमा मार्केटिङको काम शुरु गर्नुअघि आश्ले पार्कको कलेजको पढाइ निकै राम्रो थियो । अङ्ग्रेजी भाषामा राम्रो दख्खल थियो, र साथीहरुसँगको सम्बन्ध औधी राम्रो थियो । पढाइ सकिएलगत्तै उनले जागिर पनि पाइन् । तर, जसै उनी गर्भवती भइन् कम्पनीले उनको निजी जीवनका यी विविध आयामका बारेमा बिल्कुलै चासो दिएन ।  कम्पनीमा काम गर्न..

सिञ्जा, २ पुस यतिबेला जुम्ला सिञ्जा क्षेत्रका पुरुष धन कमाउन भारत जाने गरेका छन् । पुरुष सबै भारततिर गएपछि गाउँ महिलामय भएको छ ।  जुम्लाका अधिकांश गाउँमा अहिले महिला तथा वृद्धवृद्वा मात्रै भेटिन्छन् । त्यसमध्येको एक प्रतिनिधि गाउँ हो यहाँको कोइरेली गाउँ । कोइरेली गाउँमा युवादेखि वृद्धसम्म सबै पुरुष धन कमाउन कालापहाड ‘भारत’ गएपछि महिलाले मात्र गाउँ कुरिरहेका छन् ।  कोइरेली गाउँका हरेक..

इलाम, १ पुस सञ्चारकर्मी रीता राराहाङ राईले एक दशक लगाएर तयार पारेको ‘बान्तवा राई शब्दसङ्ग्रह’ सार्वजनिक गरिएको छ । बोलीचालीका क्रममा प्रयोग हुने शब्दलाई सङ्ग्रह गरेर लेखिएको १११ पृष्ठको उक्त पुस्तकमा ३०० शब्द छन् ।  विगत १५ वर्षदेखि सञ्चार क्षेत्रमा कार्यरत इलामको माइमझुवाकी स्थायी बासिन्दा उनी हाल कान्तिपुर रेडियोमा वान्तवा भाषाकी समाचार बाचिका छिन् भने इन्डिजिनियस टेलिभिजनमा बान्तवा भाषाको भलाकुसारी कार्यक्रम पनि..

पर्वत, २८ मङ्सिर परिवारका सदस्यको अपहेलनाका कारण नागरिकतासमेत पाउन नसकेकी अपाङ्गता भएकी नेत्रकुमारी कुँवरले नागरिकता प्रमाणपत्र पाउँदा बिहीबार निक्कै दङ्ग देखिईन् ।  आफूले जन्म दिएकी छोरीलेसमेत नचिन्दा नागरिकताबाट बञ्चित भएकी नेत्रकुमारीलाई प्रमुख जिल्ला अधिकारी गुरुदत्त ढकालले नागरिकता दिलाएपछि उनी निक्कै खुशी भएकी हुन् ।  पर्वतको फलेवास नगरपालिका–४ मुडिकुवाकी ५६ वर्षीया वाक अपाङ्गता भएकी नेत्रकुमारीलाई परिवारका सदस्यको सनाखत गराएर जिल्ला प्रशासन कार्यालयले नागरिकता दिलाएको..

बलेवा, २७ मङ्सिर बागलुङ जिल्लाको जैमिनी नगरपालिका–१ कुश्मीशेराका वडा सदस्य रुद्रनाथ शर्मा हरेक बिहान र साँझको समयमा सडकमा देखिन्छन् । हातमा ठूलो सिल्टेको भाँडो बोकेका शर्माको हिँडाइको गति कुनै सवारी साधनको भन्दा कम हुँदैन । दूध बोकेर बिक्रीका लागि डेरीमा हिँडेका शर्माले फर्केपछि गर्नुपर्ने कैयौं काम साँचिएका हुन्छन् । त्यसैले उनको गति तेजले चलेको हुन्छ । बागलुङ–कुश्मीशेरा सडक खण्डको १९ किलोमिटरमा..

सुनकोशी, सिन्धुपाल्चोक, २६ मङ्सिर   हाम्रो यो गाउँमा.....  घरहरु बनाइसक्या छौं, मिलेर सब ठाउँमा  विकास गरौं हामी मिलेर, सबैले गाउँ गाउँमा  सिन्धुपाल्चोक सुनकोशी गाउँपालिका–३ कालिकाका भूकम्पपीडितले आफ्नो खुशी गीतमार्फत यसरी मुखरित गरे । तीन वर्षअघि भूकम्पले घर भत्काएपछि रुखको ओतमा कैयौ रात बिताएका यहाँका पीडित सुरक्षित घरमा सर्न पाएको खुशीयालीमा गीतमार्फत आफ्ना भावना प्रष्ट्याएका हुन् ।  विसं २०७२ सालको भूकम्पपछि उनीहरुको बस्ने बास र खाने गाँस..

गलेश्वर, २५ मङ्सिर प्राकृतिक चिकित्सामा विश्वास गर्नेहरुका लागि म्याग्दीमा रहेका प्राकृतिक तातोपानीका कुण्डहरु बरदान सावित भएका छन् ।  खास गरेर बाथ, ग्याष्टिक, चर्मरोग तथा नशासम्बन्धी रोग, सड्केको, मर्केको र बज्रेको जस्ता समस्याहरुबाट आक्रान्त व्यक्तिहरुका लागि यहाँका तातोपानी कुण्डहरु लाभदायी भएका हुन् ।  जाडोयाममा बाथ, ग्याष्टिक, चर्मरोग तथा नशासम्बन्धी रोगले बढी दुःख दिने हुँदा अहिले देशैभरिबाट बेनी नपा–४ सिंगा तातोपानीमा रहेको प्राकृतिक तातोपानी कुण्डमा..

बेझाड, २४ मङ्सिर स्थानीयस्तरमा सञ्चालित एफएम रेडियोले ग्रामीण भेगका जनतामाझ सूचना प्रवाह गर्दै आएका छन् । गाउँबस्तीका सूचना प्रवाह गर्ने भएकाले अहिले ग्रामीण भेगमा एफएम रेडियो सूचनाको संवाहक बनेका छन् ।  घरमै बसीबसी गाउँका खबर सुन्न पाउँदा आनन्द लाग्ने गरेको पाल्पा, निस्दी गाउँपालिका–४ मित्याल दुमिदमारका ५७ वर्षीय गेमबहादुर सोती बताउछन् । “गाउँमा के भइरहेको छ, सबै खबर सुन्न पाउँदा निकै आनन्द आउँछ”,..

कोलकाता, भारत, २३ मङ्सिर  सुन्तला सम्झिने बित्तिकै कसको मुख रसाउँदैन होला ! पाकेको सुन्तलाको रसिलो केस्रा खाँदा गुलियो मात्र हुँदैन, अनेकन भिटामिन तत्वले भरिपूर्ण यो फल बालवृद्धा सबैका लागि प्रिय र अमृततुल्य मानिन्छ ।  फलहरुको समेत राजा मानिने सुन्तला नेपालको पहाडी भू–भागमा फल्छ । अझ इलामको सलकपुर, धनकुटाको खोकु छिन्ताङ र भोजपुरको दिङ्लामा फल्ने सुन्तलाको स्वादका बारेमा धेरै चर्चा हुने गर्छ ।  नेपालको..